यही हो हाम्रो रसुवा

बेत्रावती-मैलुङ-स्याफ्रुबेंशी सडकमार्गमा पर्ने यो झरना वर्षौंदेखि यहाँबाट झरिरहेको भएपनि खासै चर्चामा आएको थिएन । स्थानीयहरूले तारे छाँगोको चिन्दै आएका यस झरनालाई बिस्तारै भाङ्गे झरना भन्न थालिएको हो । पछिल्लो समय बाहुबली झरनाको रूपमा पनि चिनिदै आएको छ ।  रसुवा जिल्लाको उत्तरगया गाउँपालिका वडा नं २ मा रहेको भाँङ्गे झरना अर्थात् स्थानीय रूपमा तारे छाँगो पछिल्लो समय आन्तरिक पर्यटकहरूका लागि नजिकको गन्तव्य बन्दैछ । रसुवा-नुवाकोट सिमाना बेत्रावतीबाट कैदलटार, पैरेबेंशी, अर्चले शान्तिबजार हुँदै यस झरनाको मनोरम दृश्यावलोकनमा पुग्न सकिन्छ । पासाङल्हामु राजमार्गबाट नजिकैको गन्तव्य भएकोले पनि रसुवा, नुवाकोट, धादिङ, काठमाण्डौं, भक्तपूर, ललितपूर, काभ्रेलगायतका जिल्लाबाट आन्तरिक पर्यटकहरू दिनहुँजसो नै घुम्न आउन थालेका छन् ।  यहाँ आईसकेपछि प्राय : पर्यटकहरू नुहाउने, धुने, भिडियो बनाउने, टिकटक बनाउने कार्यहरू गर्दछन् । यहाँबाट केही किमी यात्रा गरेपछि मैलुङ जलविद्युत आयोजना तथा त्रिशूली ३ A आयोजनास्थलहरूको अवलोकन गर्न सकिन्छ । बेत्रावती-मैलुङ-स्याफ्रुबेंशी सडकमार्गमा पर्ने यो झरना वर्षौ...

सायद  सिप्पुङ लाई    मन नपराउनुको कारण तिनै निर्कुभूमेकी छोरी विजिली जोङ्ग भएर आकर्षण गरिरहेको छ जनजनलाई पनि भन्न मिल्छ । आन्तरिक पर्यटन प्रवर्दन अभियान रसुवा जिल्ला नौकुण्ड गाउँपालिका वडा नं १ मा रहेको विजिली   जोङ्ग अर्थात् बिजुली ढुङ्गा आन्तरिक पर्यटकहरूका लागि नयाँ गन्तव्य बन्दैछ । पासाङल्हामु राजमार्गको स्याउबारी-गुम्बुडाँडा-कालिकास्थानबाट सहजै पुग्न सकिने भएकोले पनि घुम्नका लागि उपयुक्त स्थलको रूपमा यस्ता स्थानहरूले परिचय स्थापित गर्दैछन् ।  विजिली जोङ्ग वरिपरि फोहोर गर्ने, मासु पोल्ने लसुन ,  सिस्नु बनाउने जाँड रक्सी खाने जस्ता गतिविधि गर्न नहुने र महिलाहरु ढुङगा माथि चढ्न नहुने विश्वास समेत् रहेको छ । यस्तो कार्य अनिष्ठ हुने विश्वास पनि गरिन्छ । लाङ्बु गाउँको सिरानमा अवस्थित विजिली जोङ्गको उत्पत्ति कसरी भयो भन्ने धार्मिक कथन जोडिएको छ । जुरेढुङ्गा अर्थात् सिप्पुङ , सरमथलीकी निर्कुभूमे र विजिली जोङ्गको जोडिएको धार्मिक कथन यसप्रकार छ । कथन अनुसार बिजिली जोङ्ग सरमथलीकी निर्कुभूमेकी छोरी हुन् ।उनलाई सिप्पुङ अर्थात् जुरेढुङ्गा ले औधी मन पराउँथे तर हा...

जुरेढुङ्‍गा अर्थात् सिप्पुङको मनोरम दृश्य लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्रभित्र रहेको यस जुरेढुङ्गाको वरपर पनि थुप्रै खर्क र आकर्षक स्थलहरू रहेका छन् । चैत्र-बैशाखको समयमा यहाँ विभिन्न किसिमका लालीगुँरासहरू फुल्ने गर्दछन्, जुन् दृश्यले यहाँ आउने सबैलाई मोहित बनाउँदछ । यसभित्र जुरेढुङ्‌गा अर्थात् सिप्पुङको परिचय रसुवा जिल्लाको नौकुण्ड गाउँपालिका वडा नं ६ मा रहेको जुरेढुङ्गा मनोरम स्थलमध्येको एक हो । लोकिल-सिपाङ पदमार्ग अन्तर्गत् पर्ने यो स्थान   पछिल्लो समय आन्तरिक पर्यटकहरूको रोजाईमा पर्दै आएको छ । पासाङल्हामु राजमार्ग कालिकास्थान-गोम्बोडाँडा वा स्याउबारीबाट ३ घण्टाको पैदल यात्रामा सहजै यस स्थानमा पुग्न सकिन्छ । भूमेस्थान वा सानोआलेसम्म सडक सवारीको प्रयोग गरेर पनि यस स्थानमा सजिलै पुग्न सकिन्छ ।   स्थानीय भाषामा सिप्पुङ पनि भनिन्छ यसलाई । गोरूको जुरोजस्तो भन्ने अर्थ रहेको छ सिप्पुङको । यहाँबाट विकसोन्मुख पर्यटन पदमार्गको रूपमा रहेको नौकुण्ड ताल पनि पुग्न सकिन्छ । सूर्योदय , सूर्यास्त तथा भूधरातलको मनोरम दृश्यावलोकनका लागि एकपटक यस स्थानमा पुग्नै पर्छ । मौ...

रसुवाको तल्लो क्षेत्रमा पर्ने गोम्बोडाँडा , लोकिल , सिपाङ हुँदै नौकुण्ड तथा गोसाइँकुण्ड जाने पदयात्रा सम्भावित पर्यटकीय क्षेत्र हो । यहाँबाट रसुवाको तल्ला भागमा पर्ने तामाङ बस्तीहरू बेताङ , सस्र्यु , घोर्मो , लाङ्बु , थाङरदोर , सिम्बन्दी , दोक्लाङ , यार्सा तथा सरमथलीका बस्तीहरू घुम्न तथा अवलोकन गर्न सकिन्छ । काठमाडौंबाट नजिकै पर्ने यो क्षेत्रमा लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जका प्राकृतिक सम्पदा , घना जंगल , लालीगुँरासका ठूला ठूला रुखहरू , हिमाल तथा अग्ला अग्ला टाकुराहरूको बीचमा यात्रा गर्ने अवसर मिल्दछ ।   यस क्षेत्रमा उल्लेखनीय रूपमा पर्यटकहरूको चाप नदेखिए पनि वषौंदेखि रसुवा ट्रेक्स , हाइल्याण्ड ट्रेकिङलगायतका ट्रेकिङ एजेन्सीहरूले क्याम्पिङ ट्रेक चलाउँदै आएका छन् । पर्यटक बस्ने होटल तथा आवास नहुँदा यस क्षेत्रमा क्याम्पिङ भन्दा अर्को प्रकारको ट्रेकिङहरू नचल्ने   गरेको छ । पछिल्ला समयमा कालिकास्थान वा जिवजिवेमा बसेर तामाङ बस्ती घुम्न जाने पर्यटकको संख्यामा भने केही बृद्धि भएको पाइन्छ ।   ठूला होटलहरू नभएपनि ग्रामीण घरहरूलाई होमस्टेको रूपमा विकास गर्दै लैजाने हो भने आन्तरिक तथा ...

यो कुण्डको उत्पत्तिको कथा हिन्दु र बौद्द धर्ममा भिन्नाभिन्नै रहेको छ । दुवै धर्मअनुसार शिवजीले नै सिर्जना गरेका हुन् भनिएको छ । गोसाइँकुण्ड र भैरवकुण्ड । फोटो स्रोत :  Wiki Media Commons  यसभित्र गोसाइँकुण्डको परिचय वैदिक युगदेखि ऐतिहाँसिक पोखरी वा ताल हो गोसाइँकुण्ड । धार्मिक आस्थाको धरोहर र पर्यटकीय गन्तव्य पनि हो यो कुण्ड तथा वरपरका क्षेत्रहरू । सांस्कृतिक र प्राकृतिक छटाले परिपूर्ण छ यो क्षेत्र । पवित्र त्रिशूली नदीको उद्गमस्थल पनि हो यो कुण्ड । 'गो' गाई र 'स्वामी' मालिक अर्थात् संस्कृतको 'गोस्वामी' शब्द जनजिब्रोले बोल्दै जाँदा अपभ्रम्श भई 'गोसाइँकुण्ड' भएको हो । गोस्वामी अर्थ धेरै गाई हुने व्यक्ति भन्ने बुझिन्छ । त्यस्तै 'गो' शब्दले 'इन्द्रिय' भन्ने पनि बुझाउँदछ, स्वामी भन्नाले जितेन्द्रिय भन्ने बुझिन्छ । देवता वा ठूला ऋषिहरू इन्द्रियजयीहरूमा पर्दछन् भने सबैभन्दा श्रेष्ठ जितेन्द्रिय भगवान शिव हुन् । संक्षिप्त जानकारी कुण्डको नाम : ...

प्राकृतिक दृश्यको धनी ,  ऐतिहासिक तथा धार्मिक दृष्टिले प्रसिद्धि कमाएको पवित्र स्थलको प्रत्यक्ष स्थलगत दर्शन गर्न पासाङल्हामु सडक मार्गवाट ५ मिनेटमात्र पैदल यात्रा गरी कालिकामाई मन्दिरको दर्शन गर्न सकिन्छ । तस्वीर : हेमनाथ खतिवडा

लठ्ठी गाड्नुभयो जहाँ गिरिशले त्यो वेतको क्यै अघि ।  हो त्यैँ मूल फुटी कुवा पनि बन्यो त्यो कूपबाटै छुटी ।।  मीठो शब्द गरी बगिन् कलकली प्रख्यात वेत्रावती  गङ्गा पुण्यदिने यिनैकन सबै भन्छन् फलाँखू नदी ।।४२ ( अप्र. नीलकण्ठ महिमा ,  डा. सत्यराज थपलिया) डा. सत्यराज थपलियाको अप्रकाशित कृति नीलकण्ठ महिमामा उल्लेख गरिएको माथिका चार लाइन कविताबाट बेत्रावतीको उत्पत्ति तथा पौराणिक महत्व झल्कन्छ । एक पौराणिक किंवदन्ती अनुसार   सत्ययुगमा देवता र दानव मिली समुद्र मथन गर्दा निस्केको   “ हलाहल ”   नामक कालकूट विषले संसार दग्ध गराउन लाग्दा संसारको रक्षार्थ शिवजीले उक्त विष निल्नुभएको थियो । शिवजीले निल्नुभएको विष घाँटीमा अड्कन गएकोले उहाँलाई डाहा भएको र डाहा शान्त गर्न छट्पटिएर बेतको लौरो र त्रिशूल लिएर निस्कनु भएको शिवजी अहिले उत्तरगयाको नामले चिनिएको बेत्रावतीमा आइपुग्नु भएको थियो । पानी प्यास लाग्दा बेतको लौरीले खोपेर सबैलाई पुण्य दिने बेत्रावती नदीको उत्पत्ति भएको भन्ने परिचय माथिको कविताले दिएको छ ।   “ त्यही पानी पिएर भगवान शिवले प्यास मेटाउनु भएको थियो ” ...