यही हो हाम्रो रसुवा

दुङ्‌ल्हाङ वा धुन्चे, पर्यटकीय नगरी  रसुवा जिल्लाको सदरमुकाम धुन्चेको पुरानो वा स्थानीय नामाकरण दुङ्‌ल्हाङ हो । दुङ्‌ल्हाङको अर्थ शंख ठड्याउने भन्ने हुन्छ । यसभित्र दुङ्‌ल्हाङ (शंख ठड्याउने) वा धुन्चे कसरी भयो ? किंबदन्ती अनुसार उहिले बारपाकमा बौद्द धर्मका शक्तिशाली तान्त्रिक एकजना घले राजा (ग्याल्बो) थिए ।उनले आफ्ना केही छोराहरूलाई उपयुक्त ठाउँ खोजेर पठाउन चाहे । तीमध्ये एक छोरालाई बोलाएर भनेछन् 'म मन्त्र गरेर यो शंखलाई यहाँबाट फाल्छु, तिमी त्यसलाई खोज्दै जाउ र जहाँ भेटिन्छ त्यही राजा भएर राज्य चलाउनु ।' ती राजाले शंखलाई मन्त्र गरी उडाए । शंख आकाशमा उड्यो, उनका छोरा ठिसुम देप्के घले शंख उडेको तिर खोज्दै गए । गोरखाको बारपाकबाट धादिङको तिप्लिङ हुँदै धुन्चे पछाडिको ब्राबल आईपुगे । भीरको टुप्पोमा आकाशतिर ठडिएर बसेको अवस्थामा शंख फेला पर्‍यो । ढुङ्‌गेभीरको टुप्पोमा शंख फेला परेको हुनाले भीरको नामाकरण 'दुङ्‌ल्हामो' भयो र यस वरपरको क्षेत्रको 'दुङ्‌ल्हामो' बाट 'दुङ्‌लाङ' अपभ्रम्श भई 'दुङ्‌जे वा धुन्चे' रहन गएको हो । धुन्चेको मध्य बजा...

रसुवा, नेकपा एमाले रसुवाको ९ औं जिल्ला अधिबेशनबाट अध्यक्षमा जनार्दन ढकाल सर्वसम्मत चयन भएका छन् ।   अधिबेशनको बन्दसत्रले उपाध्यक्षमा कैसाङनुर्पु तामाङ, सचिमा पेम्बा तामाङ, सहसचिबमा चमेली गुरूङ र शुकबहादुर थोक्रा समेत ७८ सदस्य रहेको कमिटी सर्वसम्मत भएका हुन् ।  २ दिन चलेकाे बन्दसत्रले प्रस्तुत राजनीतिक तथा सांगठनिक र आर्थिक तथा रसुवा समृद्धिको खाकामाथि प्रतिनिधीहरुले समुहगत छलफल तथा प्रस्तुती गरेर टिप्पणी तथा सुझाव समेटेर पास गरी नेतृत्व चयनमा छलफल गरेका थिए ।  जिल्ला कमिटीमा धेरै नयाँ अनुहार तथा युवा समेटिएका छन् । नेतृत्व नै नयाँ पुस्तामा हस्तान्तरण भएको एमाले रसुवा इन्चार्ज सोम मिश्रले पत्रकारलाइ जानकारी दिए ।  अधिबेशनलाइ पूर्व प्रधानमन्त्री तथा नेकपा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले २२ गते धुन्चेमा उद्घाटन गरेका थिए । अधिबेशले जिल्लाभरबाट कुल ३ हजार १ सय ९ जना सदस्यबाट पाँचवटै पाउँपालिकाको भूगोल १० जना सदस्य बराबर १ जना, दलित ७ सदस्य बराबर १ जना, युवा १० प्रतिसत, महिला ३३ प्रतिसत गरी अधिबेशनमा ३ सय ९० जना प्रतिनिधी सहभागी थिए ।  अध्यक्ष ढकाल यसअघि सचि...

सूर्यकुण्ड अर्थात् नोर्छो : उचाई ४६१० मी. यसभित्र सूर्यकुण्ड अर्थात् नोर्छोको परिचय रसुवा जिल्ला गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका वडा नं ६ मा रहेको सूर्यकुण्डलाई स्थानीयहरू नोर्छो (धनको कुण्ड) भनेर चिन्दछन् । नुवाकोट र सिन्धुपाल्चोक तथा रसुवाको सिमाना नजिकै रहेको यो कुण्डमा दर्शन तथा स्नान गर्नाले धन प्राप्ति हुने जनविश्वास रही आएको छ । सूर्यकुण्ड तथा वरपरको आकर्षणहरू -          धार्मिक, ऐतिहाँसिक, पर्यटकीय, सांस्कृतिक तथा जैविक विविधताको महत्वले परिपूर्ण -          विश्व सम्पदा सूचि (रामसार) मा सूचिकृत -          वीर अमरसिंह थापाको गुफा -          लोपोन्मुख रेडपाण्डा अवलोकन -          लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्र (वनस्पति, वन्यजन्तु र चराचुरूङ्गी अवलोकन) लालीगुँरास, धुपी, गोब्रे सल्लो आदि । -          लोपोन्मुख जडिबुटीहरूक...

रसुवा, पूर्व प्रधानमन्त्री तथा नेकपा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले लामो संक्रमणमा गुज्रेको मुलुकको समृद्धिको लागि नेकपा एमालेले आगामी सरकारको नेतृत्व गर्ने बताए ।  आफुले सरकारको नेतृत्व गरेको समयमा थालेको अधुरा योजना पूरा गर्न अबको निर्वाचनमा नेकपा एमालेले देशको नेतृत्व लिने यसका लागि मिसन ८४ को अभियान सुरु गरेकाे उनले बताए ।  एमाले अहिले देश बनाउने अभियानमा लागेको छ,देश अधोगतिमा लैजाने गठबन्धन खरानीको डल्लो फुटेजस्तै फुटेपछि नयाँ समीकरण बनेको र लथालिङ्ग अवस्थामा पुगेको देशलाई सुधारको बाटोमा ल्याउने प्रयास भइरहेको उनले बताए ।    अध्यक्ष ओलीले अब को प्रधानमन्त्री बन्ने-नबन्ने भन्दा पनि वर्तमान सरकार चलाएर, देश बनाएर जनताको समस्या समाधान गर्नतिर लागौँ भन्ने आफ्नो धारणा रहेको स्पष्ट राखेका थिए ।  नेकपा (एमाले) प्रधानमन्त्री बन्ने वा कसैलाई प्रधानमन्त्री बनाउने र हटाउने काममा नलागेको र मिसन–२०८४ अधियानमा केन्द्रित रहेको बताए ।  अध्यक्ष ओलीले माधव नेपाललाई पुरा नहुने सपना नदेख्न,  देश बनाउन र जनतालाई समृद्ध बनाउने अभियानमा सहकार्य गर्नेतर्फ लाग्न आह्वान गर...

टुल्कुपेमा ज्युङ्नी अर्थात् टुल्कुक्षेलिङ गुम्बा, धुन्चेको गाउँतिरबाट  आउने गेट पुरानो गेट गुम्बामा गुरू रिम्बोर्छे, चेंरेसी, छेर्पामे र खैण्डेमोको मूर्तिहरू रहेका छन् । करीब ४ दशक अघि धुन्चे निवासी कार्‌सिङ्गी तितुङ र उनकी    पत्नी बुटी साङ्‌मोले जीर्णोद्वार गरी ठूलो आकारमा निर्माण गरेका थिए । यसभित्र टुल्कुपेमा ज्युङ्नी अर्थात् टुल्कुक्षेलिङ गुम्बा, धुन्चेको परिचय रसुवा जिल्ला गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका, वडा नं ६ मा रहेको टुल्कु क्षेलिङ गुम्बा सदरमुकाम धुन्चेको एकमात्र गुम्बा हो । पौराणिक वा उत्पत्तिको नामाकरण टुल्कुपेमा ज्युङ्नी अर्थात् गुरू पद्‌म सम्भव हो ।   पासाङल्हामु राजमार्गसँग जोडिएको यो गुम्बा कुन् समयमा बनेको हो भन्ने तिथिमिति थाहा नभएपनि सेराप तेन्जिन र गोम्बो तेन्जिनले निर्माण गरेका हुन् भनेर सोल्तेब ग्रन्थमा उल्लेख गरिएको छ भनेर 'जैविक विविधता संरक्षण, पर्यटन विकासमा धर्म संस्कृतिको महत्व' नामक पुस्तकमा लेखक फूर्पा तामांङले उल्लेख गरेका छन् । गुम्बामा गुरू रिम्बोर्छे, चेंरेसी, छेर्पामे र खैण्डेमोको मूर्तिहरू रहेका छन् । करीब ४ दशक अघ...

सृष्टिमाता कुण्ड अर्थात् कलेआमा कुनै बालखहरू लामो समयसम्म बोल्न नसकेमा यहाँ डुबुल्की लगाएपछि बोली फुट्नेसमेत् विश्वास गरिँदै आएको छ । यसभित्र सृष्टिमाता कुण्ड अर्थात् कलेआमाको परिचय रसुवा जिल्ला गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका वडा नं ६, गोसाइँकुण्डसँग दक्षिणतिर जोडिएको त्रिशूलधाराभन्दा मुनीतिरको कुण्डलाई सृष्टिमाता कुण्ड भनिन्छ । यसलाई स्थानीयहरू कलेआमा भनेर चिन्दछन् । गोसाइँकुण्ड फेरो मार्नेहरूले यस कुण्ड तरेर फेरो मार्दछन् । कलेआमा अर्थात् सृष्टिमाता कुण्डकै इच्छा बमोजिम मानव जातिको सन्तान्‌को जन्म हुने गर्दछ । सन्तान नभएकाहरू यस कुण्डमा पुगेर श्रद्दा, स्नान गरेमा सन्तान प्राप्ति हुने जनविश्वास रही आएको छ । कुनै बालखहरू लामो समयसम्म बोल्न नसकेमा यहाँ डुबुल्की लगाएपछि बोली फुट्नेसमेत् विश्वास गरिँदै आएको छ ।   सृष्टिमाता कुण्ड अर्थात् कलेआमा वरपरको आकर्षणहरू -          धार्मिक, ऐतिहाँसिक, पर्यटकीय, सांस्कृतिक तथा जैविक विविधताको महत्वले परिपूर्ण -          विश्व सम्पदा सूचि (रामसार)...

  त्रिशूल खोपेर निकालिएको हुनाले त्यसलाई त्रिशूलधारा भनिएको हो । सोही पानी जमी गोसाइँकुण्ड उत्पत्ति भएको र त्यही शिवजी बिराजमान भई डाहा शान्त गरे भनिएको छ । यसभित्र त्रिशूलधारा एक परिचय रसुवा जिल्ला गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका वडा नं ६, गोसाइँकुण्ड भन्दा ठीक माथि रहेको त्रिशूल धाराको पौराणिक महत्व रहेको छ । सत्ययुगमा भगवान शिवजीले त्रिशूलधारा सिर्जना गरेका हुन् । देवता र दानव मिली समुद्र मथन गर्दा निस्केको 'हलाहल' नामक कालकूट विषले संसार दग्ध गर्न लाग्दा विश्वको रक्षार्थ सो विषलाई भगवान शिवजीले निल्न खोज्दा घाँटीमा अड्कन गयो । घाँटीमा अड्केको विषको डाहाले शिवजीको घाँटी (कण्ठ) नीलो भएको कारण उनलाई 'नीलकण्ठ' भनिएको हो । घाँटीमा अड्केको 'हलाहल' नामक कालकूट विषका कारण डाहा भई सो डाहा शान्त पार्न भगवान शिवजी नेपालका विभिन्न स्थललाई तीर्थाटन बनाई यहाँ आईपुगे । यहाँ आएर त्रिशूलले खोपेर पानी उत्पत्ति गर्नुभयो र प्यास मेट्नुभयो। त्रिशूल खोपेर निकालिएको हुनाले त्यसलाई त्रिशूलधारा भनिएको हो । सोही पानी जमी गोसाइँकुण्ड उत्पत्ति भएको र त्यही शिवजी बिराजमान भ...

मिङ्‍युर सामलिङ अर्थात् थुमन गुम्बा  छेच्यु, ह्युमज्यारो, ठुङ्‌कर द्वीक्षेन, सार्कादावा र ङ्युङ्‌ने पूजाहरू यस गुम्बामा हुने गर्दछन् । चन्द्र पात्रोअनुसार चैत्र पूर्णिमाको रातभरि गुम्बामा पूजाआजा गरेर मानी नाचिन्छ, हरेक महिनाको दशमी तिथिमाको दिन छेच्यु पूजा गरिन्छ ।   यसभित्र मिङ्‍युर सामलिङ अर्थात्  थुमन गुम्बा : एक परिचय रसुवा जिल्ला, गोसाइँकुण्ड गाउँपालिका- १, थुमनमा अवस्थित यो गुम्बा धेरै पुरानो गुम्बा हो । गुम्बाभित्र गुरू रिम्बोर्छे, खन्डोमो र बुद्द भगवान्‌का मूर्तिहरू रहेका छन् । भित्ताहरूमा ल्वोरी र थाङ्‌काका चित्रहरू रहेका छन् । पुराना बौद्द धर्मका ग्रन्थहरू रहेका छन् । छेच्यु, ह्युमज्यारो, ठुङ्‌कर द्वीक्षेन, सार्कादावा र ङ्युङ्‌ने पूजाहरू यस गुम्बामा हुने गर्दछन् । चन्द्र पात्रोअनुसार चैत्र पूर्णिमाको रातभरि गुम्बामा पूजाआजा गरेर मानी नाचिन्छ, हरेक महिनाको दशमी तिथिको दिन छेच्यु पूजा गरिन्छ । मिङ्‍युर सामलिङ अर्थात् थुमन गुम्बा वरपरका आकर्षण र महत्व -          धार्मिक, ऐतिहाँसिक, पर्यटकीय, सा...