रसुवा, रसुवाका गाउँ गाउँमा रैथाने बालीको रूपमा लिइने कोदो, फापर, कागुनो, जुनेलाे जस्ता बाली पछिल्लो समय लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको छ ।
देशका अधिकांश पहाडी र उच्च पहाडी भागमा गरिने यस्ता रैथाने बालीको संरक्षण र प्रवर्धनमा सरकारले समेत खासै चासो नदेखाएका कारण रैथाने बाली सङ्कटमा परेको हो । जसले गर्दा पछिल्लो केही वर्ष यता कोदो समेत भुटान र भारतबाट आयात गर्नु पर्ने अवस्था आएको छ ।
यसले एकातिर निकै राम्रो खाद्यान्न बालीको रूपमा लिइने यस्ता अन्नबाली मासिएको छ भने अर्कोतिर अन्यत्र मुलुकबाट आयात गर्नु पर्दा पैसा समेत बिदेसिएको छ । यस्ता बालीलाई सरकारले विशेष चासोका साथ प्रवर्धन गर्नु पर्ने अहिलेको आवश्यकता रहेको छ । रैथाने बालीको रूपमा लिइने कोदो पोसिलो खाद्यान्न बाली मध्ये एक प्रमुख बालीको रूपमा पनि लिइन्छ ।
विशेष गरी पहाडी र उच्च पहाडी चिसो हावापानी भएका स्थानमा कोदोको खेती हुने गर्दछ । गर्मी हावापानीमा भने यो खेती निकै कम मात्रै गर्ने गरिन्छ ।
देशका अधिकांश स्थानमा गरिने यस खेतीको प्रवर्धनका लागी नत स्थानीय तहले कुनै चासो दिइएको पाइन्छ न त सरकारले नै रैथाने बाली संरक्षणका कुनै पहल गरेको पाइन्छ ।
केही वर्ष अघिसम्म गरिने कागुनो, जुनेलाे, फापर, करूलगायतका रैथाने बाली धादिङमा लोप नै भई सकेको छ ।रैथाने बाली लोप हुँदै जाने क्रममा निकै उपयोगी र पोसिलो खाद्यान्न बालीको रूपमा लिइने कोदोको खेती लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ ।
यस वर्ष पनि कोदो लगाइएको बारीमा रातो र डढुवा रोगको साथै कोदो बालीमा खुम्रो किराको प्रकोपका देखा परेको कारण उत्पादन घट्ने अनुमान रहेको छ ।
कोदो बाली अन्य बाली भन्दा खेती गर्न पनि सजिलो र रोग किराको सङ्क्रमण समेत कम लाग्ने बालीको रूपमा गाउँ घरमा चिनिदै आएको छ।
गाउँमा रैथाने बालीको रूपमा लिइने कोदो, करू, तितेफापर, कागुनो, जुनेलाे जस्ता बाली पछिल्लो समय लोपोन्मुख भएकाेले रैथाने बीउ जाेगाउन स्थनीय सरकारले अभियान थाल्नु पर्ने स्थानीय किसानहरू बताउछन् ।
0 comments:
Speak up your mind
Tell us what you're thinking... !